Rehabilitacja pooperacyjna pacjenta, u którego wykonano stomię rozpoczyna się jeszcze przed zabiegiem operacyjnym. Niezwykle ważnym elementem rehabilitacyjnym jest rozmowa z lekarzem i pielęgniarką, którzy wyjaśniają pacjentowi, na czym będzie polegała operacja, uzasadnią potrzebę wykonania stomii. Jeżeli pacjent zrozumie, że stomia jest ceną jaką będzie musiał zapłacić za swoje wyleczenie, to tak postawiony proces rehabilitacji z reguły postępuje bardzo sprawnie i bardzo szybko.
Pierwsze dni po operacji
W tych pierwszych dniach po operacji pacjent oswaja się ze stomią. Pomaga mu w tym pielęgniarka, której wsparcie i empatia odgrywają ważną rolę. Istotnym momentem jest dzień wyjścia pacjenta do domu, bo to jest ta chwila, kiedy pacjent zdaje sobie sprawę, że sam będzie musiał dać sobie radę ze stomią. Pacjent, który wychodzi do domu, kilka czy kilkanaście dni po operacji powinien przede wszystkim mieć już świadomość, że sobie z tą stomią poradzi – będzie wiedział jak ta stomia powinna wyglądać, będzie potrafił ją obserwować, a przede wszystkim będzie potrafił sprawnie zmieniać zaopatrzenie stomijne.
Opieka pielęgniarska
Istotną informacją dla pacjenta jest to, że nie jest pozostawiony sam sobie i że w każdej chwili może zadzwonić, porozumieć się z ośrodkiem stomijnym, z pielęgniarką. Tak więc informacja dotycząca adresu ośrodka musi zostać przekazana pacjentowi w dniu wyjścia do domu. W naszym oddziale jest taki dobry zwyczaj, że pielęgniarka dzień lub dwa dni po wypisaniu pacjenta ze stomią do domu, dzwoni do niego. Jest w stałym kontakcie z pacjentem, gdyż jest to ważny element, zwłaszcza w tych pierwszych dniach po wyjściu ze szpitala. Natomiast później pacjent zostaje przekazany pod stały nadzór i opiekę specjalistycznego ośrodka stomijnego.
Jak powinna przebiegać prawidłowa rehabilitacja po operacji?
Trzeba tutaj podkreślić niezwykle istotną rolę pielęgniarki stomijnej – zarówno przed zabiegiem operacyjnym, w bezpośrednim okresie pooperacyjnym, jak również później kiedy pacjent pozostaje pod kontrolą ośrodka stomijnego. Ale nie tylko nadzór pielęgniarski odgrywa ważną rolę. Często pacjenci wymagają też porady psychologicznej. Poza tym ważny jest nadzór chirurgiczny. Dotyczy on głównie choroby zasadniczej, której dotyczyła operacja i wykonanie stomii, najczęściej jest to nowotwór jelita grubego, a więc jest to kontrola onkologiczna. Równie istotny jest nadzór w zakresie powstawania wczesnych i późnych miejscowych powikłań stomii. To jest niezwykle ważna sprawa.
Prof. dr hab. n. med. Marek Szczepkowski – Ordynator Klinicznego Oddziału Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej Szpitala Bielańskiego w Warszawie
